Tijdens de 12e eeuw bezat de Religieuze Orde van het Hospitaal van Sint Jan van Jeruzalem (benaming van onze Orde sinds 1113) in onze streken een groot aantal landerijen, gegroepeerd in zeven commanderijen die afhingen van het Grootprioraat van Frankrijk, dat sinds 1311 gevestigd was in de Tempel van Parijs.
In Henegouwen: de commanderij van Piéton,
in Brabant: de commanderijen van Chantraine, Tienen en Vaillanpont,
in de meierij van 's Hertogenbosch: de commanderij van La Braque,
in Vlaanderen: de commanderijen van Slijpe en Kaster,
in het land van Luik: de commanderij van Villers-le-Temple.
Belgen die wensten toe te treden tot de Orde, deden dit meestal via het Grootprioraat van Oostenrijk-Bohemen.
Om een einde te maken aan deze situatie richtten de Belgische Ridders de vzw 'Belgische Vereniging van de Ridders van de Soevereine Militaire Orde van Malta' op, waarvan de statuten op 11 januari 1930 werden gepubliceerd in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad en op 26 januari 1930 werden goedgekeurd door het Grootmeesterschap te Rome.
Van bij de oprichting verleende onze vzw haar bescherming aan het Belgisch Neurologisch Instituut. Dit onafhankelijke, niet-universitaire centrum werd opgericht in 1925 en zette zich in voor de behandeling van zenuwziekten en tevens voor wetenschappelijk onderzoek. Het centrum werd de voorloper van de centra voor neurologisch onderzoek die zowat overal in de oude en de nieuwe wereld ontstaan zijn binnen de universitaire ziekenhuizen.
Destijds was onze vereniging actief betrokken bij het bestuur van dit Instituut, waaraan het ook financiële steun verleende. Ridders van Malta bekleedden het voorzitterschap, zetelden in het bestuur en hadden de medische leiding van deze instelling van openbaar nut.
Teneinde de omstandigheden van de ziekenhuisopname tijdens en na de behandeling te verbeteren werd in 1970 het 'Centre de Réadaptation Fonctionnelle Neuro-Psychiatrique' (neuro-psychiatrisch revalidatiecentrum) opgericht.
Zo groeide de idee van een daghospitaal, waar gezinstherapieën worden ontwikkeld, die moeten leiden tot het voorkomen van geestesziekten.
Onder impuls van Hospitaalridder Graaf d'Oultremont de Wégimont et de Warfusée (Charles-Emile) en zijn opvolgers groeide in de jaren 80 het aantal activiteiten in België, met name : patiëntenbezoek in de ziekenhuizen van elke provincie, het organiseren van recreatienamiddagen voor mindervalide personen, culturele wandelingen, ziekenvervoer, vakantiekampen voor mindervalide jongeren in binnen- en buitenland, de jaarlijkse bedevaarten naar Lourdes, Banneux, Scherpenheuvel en Oostakker, talrijke activiteiten speciaal bedacht voor jonge gehandicapten (nationale en internationale zomerkampen, gezinsweekends, zondagse activiteiten) of voor jongeren onder bescherming van de (jeugd)rechter, opvang van daklozen in de tehuizen voor hygiëne en zorg “De Fontein“.
Bij Besluit van de Minister van Financiën werd de Vereniging op 24 december 1979 erkend als instelling die hulp verleent aan kansarmen in de zin van artikel 104, lid 3, litt. e) van het Wetboek op de inkomstenbelastingen. Deze erkenning werd regelmatig vernieuwd voor een periode van 6 jaar.
Momenteel zijn alle giften van ten minste € 40 aan de Belgische Vereniging van de Orde van Malta (IBAN: BE56 2100 3890 0688 – BIC: GEBABEBB ) fiscaal aftrekbaar van het belastbaar inkomen van natuurlijke personen.